Er zijn van die plaatsen op de wereld waar je het verleden haast kunt ‘inademen’. Zo’n plek is het voormalige slagveld waar het Franse leger in 1815 het onderspit delfde, wat het definitieve einde betekende van de heerschappij van keizer Napoleon Bonaparte. De beroemde veldslag die Napoleon ten val bracht, ging de geschiedenis in als de ‘Slag bij Waterloo’. De strijd vond in feite zo’n vijf kilometer ten zuiden van het centrum van Waterloo plaats, op het huidige grondgebied van Eigenbrakel, Lasne en Waterloo in de Belgische provincie Waals-Brabant. Op deze wandeling over het slagveld bij Waterloo bezoek je de bekendste locaties die herinneren aan de slag, vanaf de Leeuw van Waterloo, het Panorama en het museum, tot aan de historische hoeves waar bloedige gevechten plaatsvonden.
Wandeling over het slagveld bij Waterloo: het bekendste slagveld van de 19de eeuw
Het heuvelachtige landschap ten zuiden van Waterloo ligt er nu vredig en rustig bij. Je zou niet vermoeden dat hier een van de belangrijkste veldslagen uit de 19de eeuw werd uitgevochten. De Leeuwenheuvel en tientallen monumenten vormen echter blijvende herinneringen aan de beroemde slag bij Waterloo. Het was zonder meer een ‘kanjer’ van een veldslag. Op 18 juni 1815 leverden hier zo’n 200 000 manschappen strijd, op een terrein dat hoogstens 5 kilometer lang en 3,5 kilometer breed was.
Het Franse leger vocht verbeten tegen de geallieerde legers van het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Pruisen en enkele kleinere Duitse vorstendommen. Napoleon Bonaparte had de opperste leiding over het Franse leger. Sir Arthur Wellesley, hertog van Wellington, voerde het opperbevel over de Britse troepen en hun Nederlandse en Duitse bondgenoten. Maarschalk Von Blücher stond aan het hoofd van het Pruisisch leger.
(Bron: Wikimedia Commons, The Emperor Napoleon in His Study at the Tuileries, Jacques-Louis David, Public Domain)
Ook de prins van Oranje, de latere Nederlandse koning Willem II, vocht als korpscommandant mee. Hij raakte tijdens de slag gewond aan de schouder. België bestond in 1815 nog niet. Het huidige Belgische grondgebied behoorde sinds 1815 tot het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. In de periode die daaraan voorafging, vanaf 1794 tot 1814, had Frankrijk de scepter gezwaaid over het huidige België.
(Bron: Wikimedia Commons, Duke of Wellington, Thomas Lawrence, Public Domain)
De Leeuw, het Panorama en Mémorial 1815: begin van de wandeling over het slagveld bij Waterloo
Waar kun je beter deze 10,6 kilometer lange wandeling over het slagveld bij Waterloo beginnen dan bij drie drukbezochte attracties: de beroemde heuvel met de Leeuw van Waterloo, het Panorama van de slag en het museum Mémorial 1815. In het museum kun je een combiticket kopen dat je toegang geeft tot de museumcollectie, het Panorama, de Leeuwenheuvel en de hoeve Hougoumont.
(Kaartgegevens: OpenStreetMap)
Vertrek- en eindpunt
Leeuw van Waterloo, Route du Lion 1815, Braine l'Alleud (Eigenbrakel)
Coördinaten vertrek- en eindpunt
N: +50.679643° O: +4.405365°
Afstand
10,6 kilometer
Parkeren
Op parkings bij de Leeuw van Waterloo
Openbaar vervoer
Met de trein tot station Braine l'Alleud (Eigenbrakel). Daarna buslijn W van TEC vanaf bushalte Braine l'Alleud Ancienne Station tot aan Braine l'Alleud Route de Nivelles
Toegankelijkheid voor rolstoelen
De route is niet toegankelijk voor rolstoelen
Bezienswaardigheden
Leeuw van Waterloo, Panorama, Museum Mémorial 1815, hoeve Hougoumont, hoeve La Belle Alliance, observatiepost van Napoleon, hoeve Papelotte, klooster van Fichermont, hoeve La Haye Sainte, de belangrijkste herdenkingsmonumenten en gedenkplaten
Eten en drinken
Le Wellington / Le Bivouac de l'Empereur, Route du Lion 315, Waterloo
Gpx- en pdf-bestanden van deze wandeling
Raak de weg niet kwijt in Diest! Wie wil wandelen met gps-navigatie op smartphone of wandel-gps, kan hieronder het gpx-bestand van deze wandeling downloaden (te gebruiken met een navigatie-app). Even Op Stap biedt ook twee pdf-bestanden aan met een gedetailleerde wandelkaart en met de tekst en afbeeldingen van dit artikel. Deze pdf-bestanden kun je gemakkelijk afprinten of bekijken op je smartphone. Voor het gpx-bestand en de twee pdf-bestanden samen vragen wij een kleine bijdrage van 1,95 euro. De bestanden zijn onmiddellijk beschikbaar na online betaling.
Een bezoek aan het museum Mémorial 1815 is eigenlijk een must voor iedereen die een wandeling over het slagveld bij Waterloo maakt. Het museum opende de deuren in 2015, naar aanleiding van de 200ste verjaardag van de slag. Het gebouw bevindt zich onder de grond. Men wilde immers het landschap waarin de veldslag plaatsvond, niet verstoren. Binnen leren de bezoekers alles over het Europa van 1815, de aanloop tot de slag bij Waterloo, het verloop van de slag en de gevolgen van de Franse nederlaag voor Europa en voor Napoleon zelf.
(Foto genomen in het Domaine de la Bataille de Waterloo 1815)
Een van de blikvangers in het museum is het skelet van een gesneuvelde soldaat. Archeologen vonden het in de bodem in de omgeving van het museumgebouw. Waarschijnlijk zijn dit de stoffelijke resten van een soldaat uit het leger van het Duitse vorstendom Hannover.
(Foto genomen in het Domaine de la Bataille de Waterloo 1815)
Het Panorama en de Leeuw van Waterloo
Het kon haast niet anders dat de bloedige en beslissende veldslag bij Waterloo als panorama werd vereeuwigd. Panorama’s zijn grote cilindervormige schilderijen. Ze waren vooral in de 19de eeuw erg populair. Het Panorama van Waterloo, 12 meter hoog en 110 meter lang, werd in 1912 geschilderd door een team van kunstschilders onder leiding van Louis Dumoulin. Je kunt het bezichtigen in het ronde klassieke gebouw vlak naast de Leeuwenheuvel. Het enorme schilderij toont de belangrijkste gebeurtenissen van de veldslag.
(Foto genomen in het Domaine de la Bataille de Waterloo 1815)
Dé topattractie op het voormalige slagveld is uiteraard de Leeuw van Waterloo. Op een kegelvormige heuvel, ruim 41 meter hoog, staat een sokkel met daarop een kolossale gietijzeren leeuw. De Leeuw weegt maar liefst 28 ton. Zijn rechterpoot rust op een wereldbol en zijn kop is gericht naar het zuidoosten, in de richting van Frankrijk. De Leeuw en de sokkel worden gedragen door een stevige bakstenen zuil midden in de heuvel, volledig omgeven door aarde.
De Leeuwenheuvel werd in de periode 1823 – 1826 opgericht op vraag van koning Willem I der Nederlanden. De Leeuw staat ongeveer op de plaats waar zijn zoon, de kroonprins van Oranje en latere koning Willem II, gewond raakte. Voor het aanleggen van de kegelvormige heuvel waren niet minder dan 290000 kubieke meter aarde nodig. Die aarde werd afgegraven in de omgeving van de Leeuwenheuvel. Op het einde van deze wandeling over het slagveld bij Waterloo kun je op sommige locaties de afgegraven bodem duidelijk zien.
Met een combiticket krijg je toegang tot de trap die op de Leeuwenheuvel helemaal tot aan de Leeuw van Waterloo reikt. Die trap met 226 treden dateert uit 1846. Het beklimmen van de trap vraagt best wat uithoudingsvermogen! Bovenaan worden je inspanningen echter ruimschoots beloond met een uniek uitzicht over het voormalige slagveld.
(Foto genomen in het Domaine de la Bataille de Waterloo 1815)
Wandeling naar de hoeve Hougoumont: volgende hoogtepunt van het slagveld bij Waterloo
Tijdens deze wandeling over het slagveld bij Waterloo passeer je een aantal hoeves, die een belangrijke rol speelden tijdens de veldslag. De eerste hoeve waar je naartoe wandelt, is de historische kasteelhoeve Hougoumont. Volg de betonnen weg die tussen het Panoramagebouw en het museum in zuidwestelijke richting loopt (Chemin des Vertes Bornes). De Leeuwenheuvel ligt aan je linkerzijde.
Voorbij de Leeuwenheuvel zie je links het glooiende landschap waar de slag zich afspeelde. Je wandelt hier op het hoogste punt van een noordwestelijke heuvelrug. Het Britse leger en de bondgenoten hadden zich achter deze heuvelrug over een lengte van meer dan drie kilometer opgesteld. De Franse troepen stonden klaar op een zuidelijker heuvelrug. Deze loopt ten zuiden van de hoeve Hougoumont naar de hoeve La Belle Alliance en verder tot de velden zuidelijk van de hoeve Papelotte.
Op de weg kom je enkele herdenkingsmonumenten tegen. Heel het slagveld is overigens bezaaid met monumenten, ter ere van zowel Franse als Britse, Nederlandse, Pruisische en Hannoveraanse militairen. In totaal werden er zo’n 135 gedenkplaten en monumenten geplaatst! Daarvan krijg je de belangrijkste te zien tijdens deze wandeling over het slagveld bij Waterloo. Blijf de betonnen weg, die overgaat in Chemin du Goumont, rechtdoor volgen. Rechts van jou hoor je het drukke verkeer op de zuidelijke ringweg R0 rond Brussel. De weg buigt haaks naar links. Zo’n 250 meter verder bereik je de historische hoeve Hougoumont
In 1815 was Hougoumont een kasteelhoeve met boomgaard en park. De hoeve was de meest westelijke stelling van de Britse troepen en bondgenoten. Hougoumont was eveneens de eerste positie die door het Franse leger werd aangevallen. Napoleons jongste broer, Jérôme Bonaparte, leidde de aanval. De Fransen slaagden er echter niet in om de Britse troepen uit de hoeve te verdrijven.
(Foto genomen in het Domaine de la Bataille de Waterloo 1815)
Het kasteel van de hoeve brandde tijdens de veldslag af en werd nadien afgebroken. De omringende hoevegebouwen en de kapel zijn echter bewaard gebleven. Met een combiticket heb je ook toegang tot de hoeve Hougoumont. Kijk eens in de kapel: het kruisbeeld dat boven de poort hangt, stamt uit de jaren 1600. Tijdens de gevechten stond het kasteel in brand en de vlammen reikten tot in de kapel. Naar verluidt doofde het vuur plots toen de vlammen de voeten van Christus aan het verteren waren. Sommigen beschouwden dit destijds als een klein mirakel.
(Foto genomen in het Domaine de la Bataille de Waterloo 1815)
Mis vooral de multimediavoorstelling niet, die op een unieke wijze de gevechten in en rond de hoeve Hougoumont terug tot leven brengt. In de tentoonstellingsruimte staat een maquette van de hoeve zoals die er in 1815 uitzag. Op verschillende plaatsen op het domein vind je gedenkplaten en monumenten ter ere van de slachtoffers. Een voorbeeld is het herdenkingsmonument in de tuin, voor de Franse militairen die sneuvelden te Hougoumont.
(Foto genomen in het Domaine de la Bataille de Waterloo 1815)
Van Hougoumont naar La Belle Alliance
Na je bezoek aan Hougoumont zet je deze wandeling over het slagveld bij Waterloo voort via stille onverharde paden. Met je rug naar de toegangsdeur van de hoeve ga je naar links. Het pad maakt een bocht naar links en loopt eerst evenwijdig met de tuinmuur. Bij de volgende splitsing blijf je dit pad gewoon rechtdoor volgen door velden en akkers. Het is moeilijk om je voor te stellen dat ruim 200 jaar geleden in dit vredige glooiende landschap een veldslag plaatsvond waarin zo’n 47000 doden en gewonden vielen.
Het pad eindigt op een T-kruising waar je naar rechts gaat en opnieuw een onverhard pad volgt (Chemin no. 8 Piedsente de Braine l’Alleud). Je wandelt nu in zuidoostelijke richting over het voormalige slagveld, in de richting van de drukke verkeersweg N5 Chaussée de Charleroi. In 1815 bestond deze ‘Chaussée de Charleroi’ (Steenweg op Charleroi) ook al. De weg lag ongeveer in het midden van het slagveld. Bij het kruispunt met de verkeersweg zie je aan de overzijde de hoeve ‘La Belle Alliance’.
Tegenwoordig is er in dit gebouw een bedrijf gevestigd. Hier inspecteerde Napoleon zijn troepen voor de aanvang van de veldslag. Laat op de avond van 18 juni 1815 zouden de hertog van Wellington, bevelhebber van de Britse troepen en bondgenoten, en generaal Von Blücher, aanvoerder van het Pruisische leger, elkaar hier voor het eerst ontmoet hebben. Op dat ogenblik waren de Fransen al verslagen. Bemerk de gedenkplaten op de voorgevel van de hoeve.
Langs de verkeersweg Chaussée de Charleroi bevindt zich een groot aantal herdenkingsmonumenten. Ga bij het kruispunt zo’n 220 meter naar rechts. Aan de overzijde van de weg zie je een zuil uit 1956 ter ere van de Franse schrijver Victor Hugo. In zijn wereldberoemde boek ‘Les Misérables’ verwijst Victor Hugo naar de slag bij Waterloo. In 1861 logeerde hij ongeveer twee maanden vlak bij het slagveld, terwijl hij de laatste hoofdstukken van Les Misérables schreef.
Wandel nog 80 meter verder en je komt rechts bij het Franse herdenkingsmonument ‘L’Aigle Blessé’ (‘De Gewonde Adelaar’). Het staat ongeveer op de locatie waar de grenadiers van Napoleons Keizerlijke Garde tevergeefs een laatste aanval uitvoerden op de Britse troepen en bondgenoten. Het monument dateert uit 1904 en toont een bronzen adelaar die een doorboorde vleugel spreidt. Met één klauw heeft de adelaar een vlag vast, terwijl hij de andere klauw verdedigend in de lucht houdt. Steek voorzichtig de drukke Chaussée de Charleroi over en ga terug naar links tot aan het kruispunt. Je passeert nu aan je rechterzijde opnieuw het monument voor Victor Hugo en de hoeve La Belle Alliance.
Wandeling over het slagveld bij Waterloo: naar de oostelijke flank
Op het kruispunt sla je af naar rechts, in de straat Chemin de la Belle Alliance. Zo’n 300 meter verderop kom je rechts langs een locatie waar Napoleon een observatiepost had ingericht vanwaar hij het slagveld goed kon overzien. Napoleon betrok tijdens de veldslag verschillende observatieposten. Vanaf daar gaf hij zijn bevelen door aan zijn generaals. Rond 16 uur dook echter het Pruisische leger van generaal Von Blücher op, aan de oostelijke zijde van het slagveld. De Pruisen vielen eveneens de Franse troepen aan. Napoleon moest daarom nogmaals zijn observatiepost verplaatsen, achter de hoeve La Belle Alliance, langs de weg naar het dorpje Plancenoit.
Ga de trapjes op naar het platform, rust uit op de zitbank en geniet van het uitzicht. Hier hield Napoleon meer dan 200 jaar geleden de veldslag in de gaten, voortdurend bevelen schreeuwend tegen zijn ondergeschikten. Daarna vervolg je de wandeling over het slagveld bij Waterloo langs de straat Chemin de la Belle Alliance. Bij de eerstvolgende splitsing ga je naar links, in de straat Chemin du Lanternier. Bemerk het gedenkteken voor het 5de regiment kurassiers van de Franse cavalerie. Dit regiment trok vanaf hier ten strijde tegen de Britse infanterie. Kurassiers waren zwaarbewapende soldaten te paard, die een soort borstharnas of ‘kuras’ droegen.
Ga verder langs Chemin du Lanternier tot je bij een driehoekig pleintje komt. In het midden van het pleintje zie je alweer een Frans gedenkteken. Het herinnert aan de strijd van de Jonge Keizerlijke Garde van Napoleon tegen Pruisische troepen, die in deze omgeving rond 17 u op de dag van de veldslag plaatsvond. Ga bij het pleintje naar links, naar de straat Chemin de Camuselle. Enkele tientallen meters verderop passeer je links het Monument voor de Pruisen (‘Monument Prussien’).
Dit indrukwekkend monument uit 1819 heeft de vorm van een neogotische spits met het militaire ereteken ‘IJzeren Kruis’ erbovenop. Het herdenkt de omgekomen Pruisische soldaten die deelnamen aan de slag. Het Pruisische leger moest op 18 juni 1815 helemaal van Waver richting Waterloo trekken, om pas in de late namiddag de strijd aan te gaan met de Franse troepen. De Pruisische opperbevelhebber was generaal Von Blücher. Deze vurige ‘ijzervreter’ was al 73 jaar oud op de dag van de veldslag. De hulp van de Pruisische troepen bleek van doorslaggevend belang voor de uiteindelijke overwinning op Napoleons leger.
(Bron: Wikimedia Commons, Gebhard Von Blücher, Peter Edward Stroehling, Public Domain)
Wandeling over stille landwegen op de oostelijke rand van het slagveld bij Waterloo
Het volgende deel van deze wandeling over het slagveld bij Waterloo brengt je via stille landwegen in een aantrekkelijk landschap naar de historische hoeve Papelotte. Voorbij het Monument voor de Pruisen splitst de weg zich. Neem het onverharde pad links (Chemin de Plancenoit). Je wandelt door glooiende velden, waar je in de verte nog steeds de Leeuwenheuvel ziet.
Op sommige plaatsen is de weg wat dieper ingesneden in het landschap. Dit soort ‘holle wegen’ komt in deze omgeving veel voor. Bij het eerstvolgende kruispunt sla je af naar links (Rue Babeau). Dit is eveneens een holle weg, met steile bermen aan linker- en rechterzijde. Rue Babeau leidt naar een T-kruising, waar je naar rechts gaat (Chemin de la Marache). Op het einde zie je de kapel Saint-Roche met daarachter de hoeve Papelotte. Ga nogmaals naar rechts, over de straat Chemin des Cosaques.
De hoeve Papelotte (‘Ferme de la Papelotte’) is de derde historische hoeve die je op deze wandeling over het slagveld bij Waterloo tegenkomt. Net als Hougoumont diende de hoeve Papelotte als een soort vooruitgeschoven stelling van de Britse troepen en hun bondgenoten. Papelotte ligt aan de oostelijke rand van het slagveld. De boerderij werd vooral verdedigd door troepen uit het Duitse hertogdom Nassau. De Fransen slaagden erin om kortstondig de hoeve in te nemen. Later op de dag echter kregen de Nassauers de hulp van een Pruisisch regiment onder leiding van generaal Von Zieten. Hij slaagde erin om de Franse troepen terug te drijven.
De boerderij brandde gedeeltelijk af tijdens de veldslag. Ze werd herbouwd in de jaren 1857 – 1858, met de kenmerkende achthoekige toren die er nu nog staat. Het is een typische Brabantse hoeve met gebouwen rond een vierkante binnenplaats. Tegenwoordig is er een ponyclub gevestigd. Volg de straat Chemin des Cosaques langs de zuidelijke rand van het hoevedomein. Bij de volgende splitsing sla je af naar links, in Chemin des Catamouriaux. Aan je rechterzijde stond de hoeve La Haie, die eveneens een verdedigende rol speelde tijdens de veldslag. De originele hoeve brandde echter af in 1910. De boerderij die er nu staat, is van een latere datum.
Naar de noordelijke zijde van het slagveld: de linie van de Britse troepen en hun bondgenoten
Blijf de weg Chemin des Catamouriaux rechtdoor volgen. De wandeling over het slagveld bij Waterloo brengt je nu naar een noordelijke heuvelrug. Achter deze heuvelrug hadden de Britse troepen en hun bondgenoten zich op 18 juni 1815 verschanst. Eerst ga je door een mooie holle weg, die stilaan stijgt en eindigt op een kruising van vier onverharde wegen. Deze locatie was ongeveer de meest oostelijke flank van de Britse legereenheden en hun Nederlandse en Duitse geallieerden.
Vanaf ongeveer deze plaats strekte zich over een lengte van een kleine drie kilometer de linie van Britten, Nederlanders en Duitsers in westelijke richting uit, tot bijna aan de hoeve Hougoumont. Op het kruispunt (met een houten wegwijzer!) ga je haaks naar links, via de weg Rue de la Croix. Het voormalige slagveld ligt nu aan je linkerzijde.
Zo’n 800 meter verderop kom je rechts langs het klooster van Fichermont. In 1815 stond dit klooster er nog niet; het werd opgericht in de periode 1927 – 1945. Vlak op de rand van het bloedige slagveld bij Waterloo, moest dit klooster de vrede bevorderen door gebed, zang en muziek. Tot op het einde van de 20ste eeuw woonden zusters dominicanessen in het neogotische kloostergebouw. Zij werden opgevolgd door zusters van de katholieke beweging Le Verbe de Vie. Sinds 2018 huisvest het voormalige klooster de internationale muziekschool Musica Mundi.
Een kloosterzuster van Notre-Dame de Fichermont werd overigens wereldberoemd dankzij haar muziek. In 1959 trad ene Jeanine Deckers toe tot de kloostergemeenschap van Fichermont, onder de naam zuster Luc-Gabriel. Met haar zelf geschreven liedje ‘Dominique’ scoorde zij in 1963 als ‘Soeur Sourire’ een absolute wereldhit. De single stond zelfs in de Amerikaanse hitparade wekenlang op nummer 1!
(Bron: Wikimedia Commons, Sor Sonrisa, Priscila Sherlyn, CC BY-SA 4.0)
Wandeling over het slagveld bij Waterloo: de beruchte holle weg
Zet de wandeling over het slagveld bij Waterloo rechtdoor voort over Rue de la Croix. Deze weg loopt in westelijke richting naar een kruispunt met verkeersweg N5 (Chaussée de Charleroi). Voorbij dit kruispunt, in de richting van de Leeuwenheuvel, heet de weg tegenwoordig Route du Lion. Over heel de lengte van Rue de la Croix en Route du Lion hadden eenheden van de Britse, Nederlandse en Duitse bondgenoten zich achter de heuvelkam opgesteld. Deze linie werd voortdurend aangevallen door Napoleons troepen.
Rue de la Croix en Route du Lion bestonden in 1815 vooral uit holle weg. Toen de bondgenoten de Franse troepen terugdreven in deze holle weg, werd er naar verluidt een waar bloedbad aangericht. De beruchte holle weg is tegenwoordig niet meer te zien. Dat komt omdat er bij de oprichting van de Leeuwenheuvel in 1824 veel aarde nodig was en de omgeving van de holle weg werd afgegraven. Je kunt echter het oorspronkelijke niveau van de bodem in 1815 nog steeds zien bij twee belangrijke monumenten langs verkeersweg N5.
Ga enkele tientallen meter voor het kruispunt met de N5, bij een picknickplaats, naar links. Volg het fietspad en wandel naar het grote herdenkingsmonument aan je rechterzijde. Dit is het ‘Monument voor de Hannoveranen’ (‘Monument des Hanovriens’). Het werd opgericht in 1818 ter ere van de gesneuvelde militairen uit het toenmalige Duitse koninkrijk Hannover. Merk op dat het grondniveau waarop het monument staat, zo’n 2,5 meter hoger ligt dan de omgeving. Dit is een gevolg van het afgraven van aarde voor de Leeuwenheuvel.
Kijk ook naar het monument dat zich aan de andere zijde van de verkeersweg N5 bevindt, schuin rechts ten opzichte van het Monument voor de Hannoveranen. Dit is het ‘Monument Gordon’, in 1817 opgericht voor de gesneuvelde luitenant-kolonel Alexander Gordon. Gordon was een Schotse officier en adjudant van de hertog van Wellington. Het grondniveau van dit monument ligt eveneens enkele meter hoger ten opzichte van de omgeving.
Wandeling van de hoeve La Haye Sainte terug naar de Leeuwenheuvel over het slagveld bij Waterloo
Op deze wandeling over het slagveld bij Waterloo staat nog één historische hoeve op het programma die je niet mag missen: de hoeve La Haye Sainte (‘Ferme de La Haye Sainte’). Wandel voorbij het Monument voor de Hannoveranen nog zo’n 150 meter verder langs het fietspad dat evenwijdig loopt met de verkeersweg N5. Aan de andere zijde van de verkeersweg ligt de hoeve. Net als Hougoumont en Papelotte diende La Haye Sainte tijdens de veldslag als een vooruitgeschoven stelling van de Britse, Nederlandse en Duitse bondgenoten.
La Haye Sainte werd fors verdedigd door een bataljon Duitse soldaten dat onder het opperbevel stond van de Britten. De strijders konden de voortdurende aanvallen van Franse troepen lange tijd weerstaan. Later op de dag, rond 18u30, werd La Haye Sainte echter ingenomen door de Fransen. Herdenkingsplaten op de muren van de hoeve herinneren aan dit feit. Nog later verdreven Nederlandse troepen, eveneens bondgenoten van de Britten, de Franse bezetters uit La Haye Sainte.
Ga via het fietspad terug naar de picknickplaats en het kruispunt van Rue de la Croix met de N5 Chaussée de Charleroi. Op de hoek staat het ‘Monument voor de Belgen’ (‘Monument aux Belges’). In feite bestond België nog niet in 1815 en was er nog geen sprake van ‘Belgen’. Het monument herdenkt echter de 1200 gesneuvelde militairen afkomstig uit de Zuidelijke Nederlanden, het grondgebied van het huidige België. Merkwaardig feit: van de 4200 ‘Belgen’ die deelnamen aan de veldslag, streed ongeveer de helft mee met de Britse troepen en hun bondgenoten. De andere helft vocht samen met de Franse troepen van Napoleon!
Steek de verkeersweg N5 over en wandel verder over Route du Lion naar de Leeuwenheuvel. Victor Hugo beschrijft in zijn boek Les Misérables op een nogal overdreven wijze, in de stijl van de 19de-eeuwse romantiek, het bloedbad dat ongeveer op deze plaats aangericht zou zijn. De Britten en hun bondgenoten dreven hier de Franse troepen terug in de holle weg die er in 1815 nog was. Bij de Leeuwenheuvel, het Panoramagebouw en het museum Mémorial 1815 bereik je terug het vertrek- en eindpunt van deze wandeling over het slagveld bij Waterloo.
(Foto genomen in het Domaine de la Bataille de Waterloo 1815)
Wandeling over het slagveld bij Waterloo: in het spoor van de geschiedenis
Deze wandeling over het slagveld bij Waterloo leidde je langs rustige wegen door een zeer aantrekkelijk, golvend natuurlijk landschap. Alleen de gedenktekens, monumenten en de Leeuwenheuvel herinneren nog aan het drama dat zich hier op 18 juni 1815 afspeelde. Beeld je echter in dat in de eerste dagen na de slag deze velden bezaaid lagen met verminkte lijken, rottende paardenkadavers en resten van geweren, kanonnen en munitie. Het zou maanden geduurd hebben vooraleer het slagveld ‘opgeruimd’ was. Volgens sommigen zouden de skeletten van gesneuvelde soldaten jaren later vermaald zijn en gebruikt in de… suikerindustrie!
(Bron: Wikimedia Commons, The morning after the Battle of Waterloo on June 19, 1815, John Heaviside Clark, Public Domain)
Voor Napoleon Bonaparte waren de gevolgen van zijn nederlaag bij Waterloo ronduit dramatisch. Hij moest op de avond van de veldslag hals over kop richting Frankrijk vluchten. Hij bereikte Parijs op 21 juni 1815. Het Franse parlement dwong hem om troonsafstand te doen. Napoleon vroeg politiek asiel aan in het Verenigd Koninkrijk, maar werd naar het verafgelegen Britse eiland Sint-Helena verbannen. Hij stierf er als een ontgoocheld en verbitterd man op 5 mei 1821.
(Bron: Wikimedia Commons, Napoléon in Sainte-Hélène, František Xaver Sandmann, Public Domain)
De leidende rol die Frankrijk in Europa had gespeeld, was na 18 juni 1815 definitief ten einde. Het Verenigd Koninkrijk daarentegen groeide uit tot een machtige koloniale mogendheid. Het huidige Belgisch grondgebied vormde samen met Nederland het ‘Verenigd Koninkrijk der Nederlanden’. Dat duurde slechts tot 1830, toen België zich afscheurde en een onafhankelijke staat werd. In Duitsland verenigden kleinere vorstendommen en het koninkrijk Pruisen zich in 1871 tot het Duitse Keizerrijk. Deze wandeling over het slagveld bij Waterloo bracht je op het terrein waar op 18 juni 1815 de toekomst van Europa werd bepaald.
Graag uw reactie over deze pagina!
Beste bezoeker van deze webpagina,
De redactie van Even Op Stap heeft deze pagina met zorg samengesteld. Maar… wij blijven ook maar mensen. Hebt u een fout ontdekt in de tekst? Is de beschrijving niet duidelijk? Zijn sommige attracties / gebouwen / wandelpaden niet meer toegankelijk? Laat het ons weten!
Uiteraard zijn alle suggesties voor nieuwe onderwerpen, daguitstapjes en wandelingen van harte welkom!
Over Even Op Stap
Even Op Stap: dé site waar je leuke ideetjes opdoet voor uitstapjes in gans België!
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Laatste berichten
Open Kerkendagen in Mechelen 2025
Sneeuwwandeling in de valleien van de Getzbach en Hill
