Rond de historische abdij van Averbode vind je een schitterend natuurgebied dat de toepasselijke benaming ‘Averbode Bos en Heide’ kreeg. Op deze wandeling rond de abdij van Averbode van 9,6 kilometer maak je kennis met de uitgestrekte bossen, ondiepe vennen en weidse heidevlakten van Averbode Bos en Heide. Uiteraard bezoek je ook de abdijkerk, de abdijwinkel en taverne, evenals het bekende Mariapark en de Kroningskapel. De wandeling start bij de poort van de eeuwenoude norbertijnenabdij, die al bijna 900 jaar een centrum is van spiritualiteit en bezinning.
Wandeling rond de abdij van Averbode in natuurgebied Averbode Bos en Heide
Averbode is een deelgemeente van Scherpenheuvel-Zichem, gelegen op de grens van de Kempen met het Hageland. Wie aan Averbode denkt, denkt onmiddellijk aan de eeuwenoude norbertijnenabdij. Die abdij bestaat al bijna 900 jaar: ze werd gesticht in 1134. De paters norbertijen verwierven uitgestrekte gronden rond de abdij, die gebruikt werden voor landbouw en bosbouw. Vanaf 1830 kwamen deze gronden in handen van de adellijke famile De Merode. In de 19de en 20ste eeuw werden er in het gebied vooral naaldbossen aangeplant voor de houtexploitatie.
Sinds 2004 is het natuurgebied Averbode Bos en Heide eigendom van de Vlaamse Landmaatschappij en zorgt vzw Natuurpunt voor een duurzaam natuurbeheer. Zo ontstond een schitterend landschap met afwisselend bossen, heide en vennen. Je start deze aantrekkelijke wandeling rond de abdij van Averbode aan de poort van de abdij. Let op: om de route niet nodeloos lang te maken, wandel je niet overal van knooppunt naar knooppunt! De aanwezige wandelknooppunten worden in de tekst wel zo veel mogelijk gebruikt om de juiste richting aan te geven.
Een gedetailleerd wandelkaartje en gpx-bestand kunnen vanaf deze webpagina gedownload worden.
(Kaartgegevens: OpenStreetMap)
Vertrek- en eindpunt
Poort van de abdij van Averbode, Abdijstraat 1, Scherpenheuvel-Zichem
Coördinaten vertrek- en eindpunt
N: 51.032303 ° O: 4.980094°
Afstand
9.6 kilometer
Parkeren
Gratis langparkeren is mogelijk op het Sint-Jansplein in Averbode, op 10 minuten stappen van de abdij. Op parkings dichter bij de abdij (Poortberg en Het Moment) is een parkeerschijf verplicht.
Openbaar vervoer
Met de trein tot station Aarschot. Daarna buslijn 31 tot aan bushalte Averbode abdij.
Toegankelijkheid voor rolstoelen
De route is niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers
Bezienswaardigheden
Gebouwen van de abdij van Averbode, Mariapark, Heilig Kruiskapel en Kroningskapel. Klompenmuseum bij Afspanning Den Eik. Natuurschoon in landschap Averbode Bos en Heide.
Eten en drinken
Belevingscentrum Het Moment (Herseltsebaan 2, Scherpenheuvel-Zichem); Afspanning Den Eik (Hoeve Den Eik 1, Veerle-Laakdal)
Gpx- en pdf-bestanden van deze wandeling
Raak de weg niet kwijt rond de abdij van Averbode! Wie wil wandelen met gps-navigatie op smartphone of wandel-gps, kan hieronder het gpx-bestand van deze wandeling downloaden (te gebruiken met een navigatie-app). Even Op Stap biedt ook twee pdf-bestanden aan met een gedetailleerde wandelkaart en met de tekst en afbeeldingen van dit artikel. Deze pdf-bestanden kun je gemakkelijk afprinten of bekijken op je smartphone. Voor het gpx-bestand en de twee pdf-bestanden samen vragen wij een kleine bijdrage van 1,95 euro. De bestanden zijn onmiddellijk beschikbaar na online betaling.
Abdij van Averbode: bijna 900 jaar geschiedenis
Voor je aan de wandeling rond de abdij van Averbode begint, neem je uiteraard eerst een kijkje in de beroemde norbertijnenabdij, die in 2034 haar 900ste verjaardag viert. Het voorplein en een deel van de abdijkerk zijn vrij toegankelijk voor het publiek. Ga via het 14de-eeuwse poortgebouw, dat is opgetrokken uit bruine ijzerzandsteen, naar het voorplein. Recht voor jou zie je het abtskwartier; aan je rechterzijde staat de barokke abdijkerk uit de 17de eeuw. De gebouwen weerspiegelen in de mooie, ondiepe spiegelvijver centraal op het voorplein.
In het 18de-eeuwse abtskwartier bevinden zich tegenwoordig spreekkamers, ontvangstzalen, een gastenkamer, het secretariaat en de portier. Vergeet niet om de historische abdijkerk Onze-Lieve-Vrouw te bezoeken, die werd gebouwd in de periode 1664 tot 1672. De toren was pas voltooid in 1700. Het rijkelijk versierd interieur werd vanaf 2000 tot 2004 grondig gerestaureerd. Bewonder vooral het koorgestoelte, het orgel, de vele zijaltaren en het hoofdaltaar.
Een van de meest in het oog springende kunstwerken in de kerk is het ‘Retabel van Averbode‘. Het retabel stamt uit 1514 en bestaat uit een middenstuk dat uit eikenhout werd gesneden en twee geschilderde zijpanelen. Het houten middenstuk stelt de ‘Bewening van Christus’ voor. Het kunstwerk staat sinds 2015 op de lijst van Vlaamse Topstukken.
Wandeling rond de abdij van Averbode: starten in de ‘Lekdreef’
Verlaat de abdij via het poortgebouw en steek de verkeersweg over. Neem de linkse dreef en begin de wandeling rond de abdij van Averbode bij knooppunt 100. In 2017 was knooppunt 100 het populairste Vlaamse wandelknooppunt! De dreef waarin je je bevindt, heet officieel ‘Abdijstraat’, maar is in Averbode beter bekend als de ‘Lekdreef‘. In het toeristisch seizoen staat de dreef vol met ijswagens. Al in 1928 werden er in de ‘Lekdreef’ ijsjes verkocht, in die tijd vooral aan bedevaarders die op weg waren naar het naburige bedevaartsoord Scherpenheuvel. Profiteer van de gelegenheid en begin jouw wandeling met een lekker ijsje – er is keuze genoeg!
Sla af naar rechts bij het eerste pad aan je rechterzijde en sla op het einde van dit pad af naar links. Je komt nu in de Kroningsdreef, waar je wat verderop de trappen ziet naar een kapel op een heuveltop. Aan je rechterzijde passeer je eerst nog een pad dat leidt naar een tweede kleinere kapel, de zogenaamde Heilig Kruiskapel, bijgenaamd ’t Zwart Kapelleke. De Heilig Kruiskapel werd in 1844 opgericht uit devotie voor het Heilig Kruis. Het is in Averbode de oudste kapel buiten de abdij. Vroeger werden er in deze kapel zoveel kaarsen gebrand dat de muren zwart berookt waren, vandaar de bijnaam ’t Zwart Kapelleke.
Wandel voort door de Kroningsdreef en ga de trappen op naar de indrukwekkende kapel op de top van de heuvel, de Kroningskapel. In 1910 vierde het ‘Aartsbroederschap van Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart’, een gebedsvereniging verbonden aan de abdij, zijn 25ste verjaardag. Die verjaardag ging gepaard met een indrukwekkende feesten en optochten, waarbij een Mariabeeld werd gekroond door de kardinaal. De neogotische Kroningskapel uit 1912 herinnert aan deze gebeurtenis.
Van de Kroningskapel naar de natuur van Averbode Bos en Heide
Bij de linkerzijde van de Kroningskapel volg je een zandpad dat vrij steil naar beneden loopt, in de richting van het Hoornven. Bij een kruising van paden ga je eerst naar links en wat verderop naar rechts, zodat je langs het westelijke uiteinde van het Hoornven komt. Dit kleine ven is in het verleden waarschijnlijk gebruikt als drinkplaats voor het vee van de abdij, en ook als visreservoir. De paters van de abdij mochten immers niet elke dag vlees eten, en dus was het handig om dichtbij een vennetje met verse vis te hebben…
Het pad eindigt bij een verharde weg, de Abdijstraat. Ga naar links tot aan knooppunt 90, waar je naar rechts gaat in de Luikerdreef. Deze dreef bestaat zowel uit een verhard fietspad (rechts) als een onverhard wandelpad (links); je wandelt dus aan de linkerkant. Je passeert de grens tussen de provincies Vlaams-Brabant en Limburg, en komt op het grondgebied van Schoot, een deelgemeente van Tessenderlo. Aan je rechterzijde ligt het recreatiedomein De Vijvers, een domein dat zich vooral richt op outdoor evenementen.
Kijk eens naar links, daar kun je genieten van een schitterend uitzicht op de abdijkerk en de omliggende gebouwen. Bij wandelknooppunt 87 ga je linksaf in de richting van knooppunt 86. Volg het smalle wandelpad dat door een magnifiek beukenbos loopt. Nog wat verderop wandel je door een gemengd loofbos, waarin vooral beuken- en eikenbomen voorkomen. Vroeger werden in dit gebied voornamelijk naaldbomen aangeplant, omwille van de houtproductie. Tegenwoordig spant Natuurpunt zich in om de eentonige naaldbossen om te vormen tot gevarieerde loofbossen, met veel verschillende soorten loofbomen.
Je wandelt rechtdoor bij knooppunten 86 en 85, en zo’n 300 meter verder steek je de drukke verkeersweg Averboodsebaan over, naar knooppunt 84. Geniet hier van het uitzicht op de abdijkerk, de toren en de eeuwenoude abdijmuur! Ga verder in de richting van knooppunt 79, maar sla bij het tweede pad aan je linkerzijde links af (je hoeft dus niet helemaal door te lopen tot knooppunt 79). Aan het begin van dit kaarsrechte paadje staat een bordje ‘Uitsluitend voetgangers’. In dit gebied overheersen weer naaldbomen (den), hoewel er hier en daar ook loofbomen staan, vooral berk. Al snel passeer je aan je rechterzijde een weids heidegebied.
Wandeling rond de abdij van Averbode: de eerste heide
Het eerste heideveld dat we op deze wandeling rond de abdij van Averbode tegenkomen, ligt rond een ven: het Langven. Je moet eerst een poortje in een afrastering passeren, die bedoeld is om de begrazers in het heidegebied te houden. Begrazers, meestal schapen, eten het gras en jonge plantenscheuten op, en houden zo de heide gezond. Het Langven is een van de eerste en grootste vennen die door Natuurpunt terug in hun oospronkelijke staat hersteld werden.
Je ziet het Langven in de verte liggen, te midden van een moerassig gebied. Dit is een kwetsbaar natuurgebied, met vochtige heide als vegetatie. Je treft hier vooral dopheide aan, maar ook een vleesetend plantje: de kleine zonnedauw. Bij knooppunt 81 volg je de richting naar knooppunt 273. De route kronkelt tussen kleine vennetjes waarrond de heide goed gedijt. Het pad eindigt weer op een poort in de afrastering voor begrazers. Ga door de poort en sla dan haaks af naar rechts.
Afspanning Den Eik: brasserie en klompenmuseum
De route in het natuurgebied Averbode Bos en Heide loopt verder door een strook bos met vooral dennenbomen. Bij knooppunt 273 ga je haaks naar links, en je volgt vanaf daar de verharde weg die leidt naar knooppunt 279 bij Afspanning Den Eik. Dit is een voormalige boswachterswoning op de grens van Laakdal en Averbode, die werd omgevormd tot brasserie én klompenmuseum. Een ideale plaats om even een rustpauze te nemen tijdens deze wandeling rond de abdij van Averbode!
Het Klompenmuseum herinnert aan de talloze klompenmakers die in de 19de en 20ste eeuw in Laakdal en omgeving actief waren. Je leert er alles over het maken van klompen, zowel handmatig als machinaal. Het museum is vanaf het eerste weekeinde van april tot eind oktober geopend op zaterdag- en zondagnamiddag. In het bos achter het Klompenmuseum kun je op een Klompenbelevingspad zelf aanvoelen hoe het is om op klompen te lopen.
Langs vennen, vijvers, bos en heide naar landduinen
Bij knooppunt 279 steek je de verkeersweg Herseltsebaan over naar knooppunt 294. Daarna zet je de wandeling rond de abdij van Averbode voort in de richting van knooppunt 281. Aan weerszijden van het pad strekt zich eerst een loofbos met vooral eikenbomen uit, met braamstruiken op de bodem. Op het punt waar het pad zich splitst, houd je rechts aan, tot aan een wegwijzer naar knooppunt 281. Wat verderop wandel je weer overwegend tussen naaldbomen. Knooppunt 281 ligt op de rand van een volgend heidegebied, dat zich uitstrekt rond de zogenaamde Conventsvijver en Kromme Elleboogvijver.
Dit is een beschermd heidegebied dat je meestal niet mag betreden om de fauna en flora niet te verstoren. Je gaat verder langs de rand van de heide in de richting van knooppunt 101. In de omgeving van dit knooppunt loop je over een historische ‘boswal‘. Deze boswal is een aarden wal die al vele honderden jaren geleden werd aangelegd in het landschap. De aarden wal diende om te voorkomen dat vee dat in de heide graasde, het bos in ging. Op de aarden wal stonden stekelige braam- en sleedoornstruiken die een barrière vormden voor het vee.
Voorbij knooppunt 101 loopt deze wandeling rond de abdij van Averbode voort in de richting van knooppunt 91, een knooppunt dat je echter niet helemaal moet bereiken. Je komt onderweg nogmaals bij een poortje in een afrastering, waar een begraasde zone begint. Ga door het poortje en volg niet langer richting knooppunt 91, maar sla haaks af naar rechts. Op dit punt heb je een fantastisch uitzicht op de heidevelden rond de Rietvijver.
Volg het pad dat naar de Rietvijver loopt. Je komt op een T-kruising van paden, waar je een twintigtal meter naar rechts gaat tot aan knooppunt 104. Daar ga je haaks naar links, tijdelijk in de richting van knooppunt 292. Links van jou ligt de Rietvijver, rechts het Gorisven. Vennen zijn natuurlijke waterplassen. Op het einde van de 19de eeuw werden in dit gebied veel vennen drooggelegd om plaats te maken voor bosbouw en landbouw. Sommige vennen werden echter uitgebreid tot vijvers, die tot in de twintigste eeuw dienden voor de jacht op watervogels. Natuurpunt spant zich in om de natuurlijke vennen terug in hun oorspronkelijke staat te herstellen.
Voorbij de Rietvijver volg je niet langer de wegwijzers naar knooppunt 292, maar ga je gewoon rechtdoor. Je moet opnieuw een poortje openen om uit het begrazingsgebied te geraken. Steek het kruispunt met het verharde fietspad over en wandel rechtdoor over een zanderig pad. Bij de volgende kruising van paden sla je rechts af, richting knooppunt 144. Aan weerszijden van de route zie je overwegend naaldbomen. Blijf het pad naar knooppunt 144 volgen, wat je in een duinachtig landschap brengt. Wat verderop zie je links het Weefbergven liggen.
Wandeling rond de abdij van Averbode: landduinen bij de Weefberg
Je komt hier op een bijzonder mooie locatie: het Weefbergven, dat omringd wordt door landduinen. Deze landduinen zijn ontstaan door het verstuiven van zand. Wandel verder over de landduin tot je aan je linkerzijde een weggetje ziet dat naar het voetgangersbruggetje over het ven loopt. Het bruggetje leidt je vlak boven het wateroppervlak naar de andere oever. Dit is zonder twijfel een van de mooiste locaties op deze wandeling rond de abdij van Averbode!
Voorbij de brug ga je rechtdoor, tijdelijk in de richting van knooppunt 384, maar na ca. 60 meter sla je haaks links af in een bospad. Het bos aan weerszijden van het pad bestaat vooral uit naaldbomen. Ongeveer 600 meter verder ga je schuin links het bos in naar knooppunt 107. Je komt hier in het heuvelachtige gebied van de Weefberg, een heuvel die bestaat uit ijzerzandsteen. Dit gesteente komt veel voor in deze streek. IJzerzandsteen diende als bouwmateriaal voor tal van historische gebouwen in deze streek, onder andere voor het poortgebouw van de abdij, de basiliek van Scherpenheuvel en de kerken van Zichem, Diest en Aarschot.
Bij knooppunt 107 ga je verder richting knooppunt 98. Het pad stijgt eerst en daalt dan terug, om vervolgens weer bergop te gaan tot aan een picknickplaats. Daar kun je even uitrusten en genieten van het uitzicht over het heuvelachtige landschap. Zet nadien de wandeling voort richting knooppunt 98, maar sla na ruim honderd meter haaks links af, in een kaarsrecht pad dat aan weerszijden wordt omringd door een naaldbos.
Circa 600 meter verderop bereik je een T-kruising, waar je naar links gaat richting knooppunt 293. Aan je rechterzijde passeer je een hondenlosloopzone. Voorbij knooppunt 293 loop je nog ca. 60 meter rechtdoor, tot de kruising met een verhard pad. Sla af naar rechts en steek op het einde de Herseltsebaan over via het zebrapad. Volg het verharde wandel- en fietspad tot je aan je linkerzijde de toegang ziet tot belevingscentrum Het Moment.
Het Moment en het Mariapark: laatste deel van de wandeling rond de abdij van Averbode
Sinds 2014 heeft de abdij van Averbode haar naam gegeven aan een aantal typische abdijproducten, zoals bier, kaas en brood. Later voegde men ook nog speculaas, peperkoek en honingmosterd aan het gamma toe. Deze producten worden niet (meer) in de abdij zelf gemaakt, maar door producenten die voldoen aan de hoge eisen die de abdij stelt aan kwaliteit, duurzaamheid en betrouwbaarheid. In 2016 opende het belevingscentrum Het Moment de deuren. Oude dienstgebouwen van de abdij werden omgevormd tot een abdijwinkel, bakkerij en abdijcafé met huisbrouwerij.
Het Averbodebier, de Averbodekaas en de andere Averbodeproducten zijn te koop in de abdijwinkel. In het abdijcafé kun je niet alleen genieten van een speciaal gebrouwen abdijbier, maar ook gerechten bestellen die met minstens één Averbodeproduct bereid zijn. Op het terras word je verrast door het schitterende uitzicht op de abdijgebouwen en de abdijkerk. In de dienstgebouwen links waren vroeger de drukkerij en uitgeverij van de abdij gehuisvest.
Uitgeverij Averbode stond vooral bekend om haar tijdschriften en boeken voor het lager en middelbaar onderwijs. Vele Vlamingen zullen zich ongetwijfeld nog de tijdschriften Zonnekind, Zonnestraal, Zonneland en Top herinneren die ze in hun lagere en middelbare schooltijd lazen! Zowel de drukkers- als de uitgeversactiviteiten van de abdij zijn inmiddels gestopt. De drukkerij sloot haar deuren al in 2004; de Uitgeverij Averbode werd in 2022 overgenomen door Uitgeverij Plantyn. Keer na je bezoek aan Het Moment terug naar het verharde wandel- en fietspad en ga aan de overzijde de ingang van het Mariapark in.
Het laatste stukje van deze wandeling rond de abdij van Averbode brengt je door het Mariapark. Dit is een devotiepark, met uitbeeldingen (‘staties’) van de ‘Zeven Smarten van Onze-Lieve-Vrouw’. Het Mariapark werd geopend in 1936, maar was pas in 1960 volledig voltooid. De zeven bidstaties zijn opgebouwd in cementrustiek, ook wel kunstbeton genoemd. Je moet eerst een steil trapje opklimmen om het park te bereiken. Als je bovenaan de trap even naar rechts gaat, zie je de ‘Calvarieberg‘, met een gekruisigde Christus op de berg Golgotha.
Keer terug en volg bovenaan de trap het pad in de andere richting. Je komt eerst voorbij een ‘Piëta‘: een zittende Maria met het dode lichaam van Christus op haar schoot. Wat verderop passeer je het ‘Graf van Christus‘: een mooie imitatie van een graf in een rots. Voorbij deze statie kom je rechts voorbij een ommuurd pleintje met in het centrum een Mariabeeld. Neem verderop een zijpad dat naar rechts loopt. Zo kom je het grootste cementrustieke bouwwerk in het park: een indrukwekkende Lourdesgrot.
Wie nog voldoende tijd en energie over heeft, kan nog de andere ‘staties’ van het Mariapark en het centrale Mariabeeld bezoeken. De route van deze wandeling loopt voorbij de Lourdesgrot verder op het pad naar links, richting de uitgang. Je passeert aan je rechterzijde nog een beeld van Onze-Lieve-Vrouw-van Fatima, die aanbeden wordt door twee kleine kinderen. Zo’n 50 meter verderop bereik je terug de poort van de abdij, het begin- en eindpunt van deze wandeling rond de abdij van Averbode.
Graag uw reactie over deze pagina!
Beste bezoeker van deze webpagina,
De redactie van Even Op Stap heeft deze pagina met zorg samengesteld. Maar… wij blijven ook maar mensen. Hebt u een fout ontdekt in de tekst? Is de beschrijving niet duidelijk? Zijn sommige attracties / gebouwen / wandelpaden niet meer toegankelijk? Laat het ons weten!
Uiteraard zijn alle suggesties voor nieuwe onderwerpen, daguitstapjes en wandelingen van harte welkom!
Over Even Op Stap
Even Op Stap: dé site waar je leuke ideetjes opdoet voor uitstapjes in gans België!
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Laatste berichten
Sneeuwwandeling in de valleien van de Getzbach en Hill
Kerstmarkt in Durbuy 2024: grote kerst in een klein stadje
Kerstmarkt Winter in Gent 2024: de Gentse Winterfeesten
Christmas market Winter Wonders Brussels 2024
